AR واقعیت افزوده و مدلسازی اطلاعات ساخت BIM
فناوری واقعیت افزوده (Augmented Reality – AR) یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های دیجیتالی است که استفاده از آن در سال‌های اخیر به سرعت گسترش یافته و در صنایع مختلفی به کار گرفته شده است. AR با ترکیب دنیای واقعی با عناصر دیجیتالی، امکانات جدیدی را برای تعامل کاربران با محیط‌های مجازی فراهم کرده است. در این مقاله، به بررسی جایگاه و اهمیت AR واقعیت افزوده و مدلسازی اطلاعات ساخت BIM در صنعت ساخت, تأثیرات مثبت آن در اجرای پروژه‌های عمرانی خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
ترکیب AR واقعیت افزوده و مدیریت اطلاعات ساختمان BIM
یکی از مهم‌ترین زمینه‌های کاربرد فناوری واقعیت افزوده، صنعت ساخت و ساز و به ویژه مدیریت اطلاعات ساختمان (BIM) است. BIM یک فرآیند دیجیتالی است که از مدل‌های سه‌بعدی برای طراحی، ساخت و مدیریت پروژه‌های عمرانی استفاده می‌کند. ادغام AR با BIM امکانات بسیاری را برای بهبود فرآیندهای طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی فراهم کرده است.
1. بصری‌سازی بهتر پروژه‌ها
یکی از مزایای اصلی AR در BIM، امکان بصری‌سازی دقیق‌تر و بهتر پروژه‌ها است. با استفاده از AR، کاربران می‌توانند مدل‌های سه‌بعدی BIM را در محیط واقعی مشاهده کنند و تمامی جزئیات پروژه را به وضوح ببینند. این قابلیت به طراحان و مهندسان کمک می‌کند تا مشکلات و چالش‌های احتمالی را در مراحل ابتدایی شناسایی و اصلاح کنند، که این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه منجر شود.
2. بهبود هماهنگی بین تیم‌های مختلف
AR به عنوان یک ابزار مؤثر برای بهبود هماهنگی بین تیم‌های مختلف در پروژه‌های عمرانی عمل می‌کند. با نمایش مدل‌های BIM در محل واقعی، تمامی اعضای تیم از جمله پیمانکاران، مهندسان و مدیران پروژه می‌توانند به یک درک مشترک از پروژه دست یابند. این هماهنگی به کاهش خطاهای اجرایی و افزایش کارایی پروژه کمک می‌کند.
3. افزایش دقت و کاهش خطاهای اجرایی
استفاده از AR در BIM باعث افزایش دقت در اجرای پروژه‌ها می‌شود. با تطابق دقیق مدل‌های سه‌بعدی با محیط واقعی، امکان پیشگیری از خطاهای اجرایی و اصلاح آن‌ها قبل از وقوع فراهم می‌شود. این دقت بالا، کاهش هزینه‌های ناشی از تغییرات در مراحل اجرایی و جلوگیری از تأخیرات احتمالی را به دنبال دارد.
تأثیرات مثبت AR در اجرای پروژه‌های عمرانی
واقعیت افزوده تأثیرات مثبتی در اجرای پروژه‌های عمرانی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-کاهش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه‌ها:
با شناسایی مشکلات در مراحل ابتدایی و ارائه راهکارهای مناسب، AR می‌تواند هزینه‌های اضافی و زمان اجرای پروژه‌ها را به طور چشمگیری کاهش دهد.
2- ارتقاء ایمنی در محیط کار
AR با نمایش اطلاعات ایمنی و هشدارها به صورت همزمان با مشاهده محیط واقعی، می‌تواند به شناسایی خطرات پنهان و اجرای اقدامات پیشگیرانه کمک کند، که این امر به ارتقاء سطح ایمنی در محیط‌های عمرانی منجر می‌شود.
3- آموزش و توسعه مهارت‌های کارگران
AR به عنوان یک ابزار آموزشی مؤثر، می‌تواند کارگران را در فرآیندهای جدید و پیچیده یاری دهد. با ارائه دستورالعمل‌های گام‌به‌گام و نمایش مدل‌های سه‌بعدی، کارگران می‌توانند به سرعت مهارت‌های لازم را کسب کرده و بهره‌وری خود را افزایش دهند.
نتیجه‌گیری
فناوری واقعیت افزوده از زمان پیدایش خود در دهه 1960 تا به امروز تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و به یکی از ابزارهای کلیدی در صنایع مختلف تبدیل شده است. در صنعت ساخت و ساز، ادغام AR با مدیریت اطلاعات ساختمان (BIM) توانسته است امکانات گسترده‌ای را برای بهبود فرآیندهای طراحی و اجرای پروژه‌ها فراهم کند. این فناوری نه تنها به افزایش دقت و کاهش خطاهای اجرایی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمان و هزینه‌های پروژه‌ها را کاهش داده و ایمنی و هماهنگی بین تیم‌ها را ارتقاء دهد. با توجه به این مزایا، AR به عنوان یک فناوری تحول‌آفرین، نقش مهمی در آینده صنعت ساخت و ساز خواهد داشت و به بهبود کیفیت و کارایی پروژه‌های عمرانی کمک شایانی خواهد کرد.
همچنین AR در بسیاری از صنایع دیگر نیز کاربردهای فراوانی دارد. یکی از شرکت‌هایی که در این خصوص اقدامات ارزشمندی انجام داده است شرکت Area می‌باشد که به توسعه فناوری AR در دیگر صنایع پرداخته است.
تاریخچه و توسعه فناوری واقعیت افزوده (AR)
فناوری واقعیت افزوده برای اولین بار در سال 1968 توسط ایوان سادرلند (Ivan Sutherland)، دانشمند رایانه آمریکایی، معرفی شد. او دستگاهی به نام “شمشیر داموکلس” (Sword of Damocles) را طراحی کرد که به عنوان اولین نمونه از واقعیت افزوده محسوب می‌شود. این دستگاه یک هدست ابتدایی بود که تصاویر گرافیکی ساده‌ای را روی یک نمایشگر ترکیبی از دنیای واقعی و مجازی نمایش می‌داد.
در دهه‌های 1970 و 1980، تحقیقات پیرامون AR عمدتاً در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و نظامی انجام شد، اما در دهه 1990 با توسعه اولین سیستم‌های کاربردی AR مانند “Virtual Fixtures” توسط لوئیس روزنبرگ، این فناوری به کاربردهای عملی‌تر نزدیک شد. با ورود به قرن 21 و پیشرفت‌های چشمگیر در پردازشگرها، دوربین‌ها و سنسورها، AR به تدریج وارد صنایع مختلف شد و در دهه 2010 با اپلیکیشن‌هایی مانند “Pokémon GO” به طور گسترده به عموم معرفی شد.