استانداردهای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان BIM

مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به‌عنوان یک فناوری پیشرفته، به‌طور قابل توجهی نحوه طراحی، ساخت، و مدیریت پروژه‌های ساختمانی را متحول کرده است. برای استفاده مؤثر از BIM و تضمین کیفیت و هماهنگی در پروژه‌ها، نیاز به استانداردهای مشخص و چارچوب‌های اصولی وجود دارد. این استانداردها به سازمان‌ها و ذینفعان کمک می‌کنند تا فرآیندها را استانداردسازی کرده و از تکنولوژی به بهترین نحو بهره‌برداری کنند. در این مقاله، به بررسی برخی از مهم‌ترین استانداردهای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان BIM و اهمیت آن‌ها پرداخته می‌شود.

استانداردهای بین‌المللی در حوزه BIM

ISO 19650 (مدیریت اطلاعات در مدل‌سازی اطلاعات ساختمان)

• ISO 19650-1:2018: اصول کلی مدیریت اطلاعات در پروژه‌های BIM.
• ISO 19650-2:2018: مدیریت اطلاعات در مراحل طراحی و ساخت.
• ISO 19650-3:2020: مدیریت اطلاعات در مراحل عملیات و نگهداری.
• ISO 19650-5:2020: مدیریت امنیت اطلاعات در پروژه‌های BIM.

BS 1192 (مدیریت اطلاعات در پروژه‌های BIM)

• BS 1192-2:2013: مدیریت اطلاعات در مرحله طراحی و ساخت.
• BS 1192-3:2014: مدیریت اطلاعات در مرحله عملیات و نگهداری.
• BS 1192-4:2014: تبادل اطلاعات در پروژه‌های BIM.
• BS 1192-5:2015: امنیت اطلاعات در پروژه‌های BIM.
• BS 1192-6:2018: اطلاعات مربوط به بهداشت و ایمنی.

BS 8541 (مدیریت فمیلی‌ها و داده‌ها در BIM)

• BS 8541-1:2012: تعریف و دسته‌بندی فمیلی‌ها.
• BS 8541-2:2011: استفاده از فمیلی‌ها در پروژه‌های ساختمانی.
• BS 8541-3:2012: مدیریت و هماهنگی فمیلی‌ها.
• BS 8541-4:2012: استفاده از فمیلی‌ها در مراحل مختلف پروژه.
• BS 8541-5:2015: ایجاد فمیلی‌های دقیق و کاربردی.
• BS 8541-6:2015: مدیریت فمیلی‌ها و داده‌ها در پروژه‌های مختلف.

استانداردهای BS EN ISO 19650 – تحلیل و کاربرد

استانداردهای BS EN ISO 19650 مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی برای مدیریت اطلاعات در مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) هستند. این استانداردها به‌ویژه به نحوه مدیریت، تبادل و استفاده از اطلاعات در طول چرخه عمر پروژه‌های ساختمانی پرداخته و هدفشان بهبود هماهنگی و کارایی در پروژه‌ها است. در این مقاله، به بررسی و توضیح استانداردهای BS EN ISO 19650 پرداخته خواهد شد.

1. استاندارد BS EN ISO 19650-1:2018

استاندارد BS EN ISO 19650-1:2018 اصول و الزامات کلی مدیریت اطلاعات در پروژه‌های BIM را مشخص می‌کند. این استاندارد به معرفی فرآیندها و الزامات پایه برای مدیریت مؤثر اطلاعات در پروژه‌های ساختمانی پرداخته و چارچوب کلی را ارائه می‌دهد. موارد کلیدی این استاندارد:

• مدیریت اطلاعات: معرفی اصول کلی برای مدیریت اطلاعات در پروژه‌های BIM.
• فرآیندها و الزامات: تعریف فرآیندها و الزامات عمومی برای مدیریت مؤثر اطلاعات.
• نقش‌ها و مسئولیت‌ها: تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌های مختلف در فرآیند مدیریت اطلاعات.

2. استاندارد BS EN ISO 19650-2:2018

استاندارد BS EN ISO 19650-2:2018 به مدیریت اطلاعات در مرحله طراحی و ساخت پروژه‌ها می‌پردازد. این استاندارد به‌طور خاص به نحوه سازماندهی و تبادل اطلاعات در این دو مرحله از چرخه عمر پروژه توجه دارد. نکات کلیدی در رابطه با این استاندارد:

• مدیریت اطلاعات طراحی و ساخت: ارائه الزامات و فرآیندهای مورد نیاز برای مدیریت اطلاعات در مراحل طراحی و ساخت.
• فرآیند تبادل اطلاعات: نحوه تبادل و هماهنگی اطلاعات بین تیم‌های طراحی و ساخت.
• مدیریت اسناد: روش‌های مدیریت و سازماندهی اسناد و داده‌ها در این مراحل.

3. استاندارد BS EN ISO 19650-3:2020

این بخش از استاندارد BS EN ISO 19650 به مدیریت اطلاعات در مرحله‌های عملیاتی و نگهداری پروژه‌ها می‌پردازد و به نحوه استفاده از اطلاعات برای مدیریت و نگهداری ساختمان‌ها توجه دارد. نکات کلیدی در خصوص این استاندارد:

• مدیریت اطلاعات عملیات و نگهداری: الزامات و فرآیندهای مدیریت اطلاعات در مرحله‌های عملیاتی و نگهداری.
• انتقال اطلاعات: نحوه انتقال اطلاعات از مرحله ساخت به مرحله عملیات و نگهداری.
• فرم‌های اطلاعاتی: استفاده از فرم‌ها و ساختارهای استاندارد برای مدیریت اطلاعات.

4. استاندارد BS EN ISO 19650-5:2020

استاندارد BS EN ISO 19650-5:2020 به امنیت اطلاعات در پروژه‌های BIM می‌پردازد. این استاندارد به تأمین و حفاظت از اطلاعات در طول چرخه عمر پروژه‌ها توجه دارد و الزامات مربوط به امنیت اطلاعات را مشخص می‌کند. نکات کلیدی در این استاندارد :

• مدیریت امنیت اطلاعات: الزامات و فرآیندهای مدیریت امنیت اطلاعات در پروژه‌های BIM.
• حفاظت از داده‌ها: راهکارهایی برای حفاظت از داده‌های حساس و اطلاعات پروژه.
• استراتژی‌های امنیتی: تدوین استراتژی‌های امنیتی برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات.

استانداردهای BS PAS 1192 – تحلیل و کاربرد

استانداردهای BS PAS 1192 مجموعه‌ای از استانداردهای بریتانیایی هستند که برای مدیریت اطلاعات در مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) طراحی شده‌اند. این استانداردها به بهبود فرآیندها، افزایش هماهنگی و تضمین کیفیت در پروژه‌های ساختمانی کمک می‌کنند. در این مقاله، به بررسی استانداردهای مختلف BS 1192 و PAS 1192 پرداخته و کاربرد هر یک را توضیح خواهیم داد.

1. استاندارد BS 1192:2007

استاندارد BS 1192:2007 به‌عنوان نسخه اولیه این استاندارد، به مدیریت اطلاعات و مستندات در پروژه‌های ساختمانی پرداخته و چارچوبی برای سازماندهی و تبادل اطلاعات بین تیم‌های مختلف فراهم می‌آورد. نکات کلید این استاندارد :

• مدیریت مستندات: ارائه الزامات برای مدیریت مستندات طراحی و ساخت.
• مدیریت نسخه‌ها: راهکارهایی برای مدیریت نسخه‌های مختلف مستندات و مدل‌ها.
• تبادل اطلاعات: نحوه تبادل و به‌روزرسانی اطلاعات میان تیم‌ها.

2. استاندارد PAS 1192-2:2013

PAS 1192-2:2013 نسخه‌ای به‌روز شده است که به مدیریت اطلاعات BIM در مرحله طراحی و ساخت پروژه‌های ساختمانی می‌پردازد. این استاندارد به‌طور خاص به مدیریت اطلاعات پروژه‌های ساختمانی در این دو مرحله تمرکز دارد. نکات کلیدی این استاندارد :

• مدیریت اطلاعات طراحی و ساخت: ارائه الزامات و فرآیندهای مورد نیاز برای مدیریت مؤثر اطلاعات در مراحل طراحی و ساخت.
• مدیریت هماهنگی: تأکید بر هماهنگی اطلاعات و بهبود ارتباطات میان تیم‌های طراحی و ساخت.
• فرآیندها و روش‌ها: تدوین فرآیندها و روش‌های لازم برای مدیریت اطلاعات به‌طور مؤثر.

3. استاندارد PAS 1192-3:2014

PAS 1192-3:2014 به مدیریت اطلاعات BIM در مرحله‌های عملیاتی و نگهداری پروژه‌ها پرداخته و برای مرحله‌های پس از ساخت و ساز طراحی شده است. نکات کلیدی این استاندارد :

• مدیریت اطلاعات عملیات و نگهداری: تأکید بر جمع‌آوری و نگهداری اطلاعات مورد نیاز برای عملیات و نگهداری ساختمان‌ها.
• تحویل اطلاعات: نحوه انتقال و ارائه اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت و نگهداری ساختمان.
• فرم‌های استاندارد: استفاده از فرم‌های استاندارد برای ثبت و تبادل اطلاعات.

4. استاندارد PAS 1192-4:2014

PAS 1192-4:2014 به‌طور خاص به تبادل اطلاعات در پروژه‌های BIM پرداخته و به ارائه الزامات و فرآیندهای مربوط به تبادل مؤثر اطلاعات میان تیم‌ها می‌پردازد. موارد کلیدی در این استاندارد :

• مدیریت تبادل اطلاعات: ارائه الزامات و فرآیندها برای تبادل اطلاعات بین تیم‌های مختلف.
• استانداردهای تبادل اطلاعات: تعریف استانداردها و پروتکل‌های مورد نیاز برای تبادل اطلاعات به‌طور مؤثر.
• مدیریت هماهنگی: تأکید بر بهبود هماهنگی و ارتباطات میان تیم‌ها.

5. استاندارد PAS 1192-5:2015

PAS 1192-5:2015 به امنیت اطلاعات در پروژه‌های BIM پرداخته و به تأمین و حفظ امنیت داده‌ها و اطلاعات در طول چرخه عمر پروژه‌ها می‌پردازد. موارد کلیدی در این نرم استاندارد :

• مدیریت امنیت اطلاعات: ارائه الزامات و فرآیندها برای مدیریت و حفظ امنیت اطلاعات در پروژه‌های BIM.
• حفاظت از داده‌ها: تأمین و حفاظت از داده‌های حساس و اطلاعات پروژه.
• استراتژی‌های امنیتی: تدوین استراتژی‌های امنیتی برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات.

6. استاندارد PAS 1192-6:2018

استاندارد PAS 1192-6:2018 به مدیریت اطلاعات مربوط به پروژه‌های BIM در زمینه بهداشت و ایمنی پرداخته و به ارائه الزامات و فرآیندهای مورد نیاز برای مدیریت مؤثر اطلاعات ایمنی و بهداشت در پروژه‌ها می‌پردازد. موارد کلیدی در این استاندارد :

• مدیریت اطلاعات ایمنی و بهداشت: ارائه الزامات برای مدیریت و به‌روزرسانی اطلاعات ایمنی و بهداشت.
• تحلیل خطرات: استفاده از اطلاعات BIM برای تحلیل و مدیریت خطرات ایمنی و بهداشت.
• ارتباطات ایمنی: تأکید بر بهبود ارتباطات در زمینه ایمنی و بهداشت در پروژه‌ها.

استانداردهای BS 8541 – تحلیل و کاربرد

استانداردهای BS 8541 مجموعه‌ای از استانداردها هستند که به مدیریت و استفاده از مدل‌های اطلاعات ساختمان (BIM) در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی می‌پردازند. این استانداردها به‌ویژه به مدیریت داده‌های مدل، دسته‌بندی فمیلی‌ها، و هماهنگی میان تیم‌های مختلف توجه دارند. در این مقاله، به توضیح استانداردهای BS 8541 پرداخته خواهد شد.

1. استاندارد BS 8541-1:2012

این استاندارد به‌عنوان اولین بخش از مجموعه BS 8541، به معرفی و تعریف دسته‌بندی فمیلی‌ها و اجزای مدل‌های BIM پرداخته و به نحوه سازماندهی و استانداردسازی این اجزا در پروژه‌های ساختمانی می‌پردازد. موارد کلیدی در این استاندارد:

• دسته‌بندی فمیلی‌ها: معرفی اصول و روش‌های دسته‌بندی فمیلی‌ها و اجزای مختلف مدل.
• استانداردسازی: تعیین استانداردهای لازم برای ایجاد و استفاده از فمیلی‌ها در نرم‌افزارهای BIM.
• مدیریت داده‌ها: ارائه راهنماهایی برای مدیریت و سازماندهی داده‌ها در مدل‌های BIM.

2. استاندارد BS 8541-2:2011

این بخش از استاندارد به‌طور خاص به مدل‌سازی و سازماندهی فمیلی‌ها و داده‌ها در پروژه‌های ساخت و ساز می‌پردازد و بر نحوه استفاده از داده‌ها برای ایجاد مدل‌های دقیق و مؤثر تأکید دارد. موارد کلیدی این استاندارد:

• مدل‌سازی داده‌ها: روش‌های مدل‌سازی و سازماندهی داده‌ها در پروژه‌های ساختمانی.
• استانداردهای فنی: تعیین الزامات فنی برای استفاده از فمیلی‌ها و داده‌ها در نرم‌افزارهای BIM.
• یکپارچگی داده‌ها: تأکید بر حفظ یکپارچگی و دقت داده‌ها در مدل‌های BIM.

3. استاندارد BS 8541-3:2012

این استاندارد به مدیریت و استفاده از فمیلی‌های BIM در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی می‌پردازد و به نحوه مدیریت و هماهنگی این فمیلی‌ها برای اطمینان از دقت و سازگاری مدل‌ها توجه دارد. موارد کلیدی در این استاندارد:

• مدیریت فمیلی‌ها: اصول مدیریت و هماهنگی فمیلی‌ها در پروژه‌های BIM.
• یکپارچگی مدل‌ها: راهکارهایی برای حفظ یکپارچگی و سازگاری مدل‌های مختلف.
• استانداردهای هماهنگی: ارائه استانداردهای لازم برای هماهنگی فمیلی‌ها و اجزای مدل.

4. استاندارد BS 8541-4:2012

این بخش از استاندارد به استفاده از فمیلی‌ها و اجزای مدل در مراحل مختلف پروژه، از طراحی تا ساخت و نگهداری، می‌پردازد و به روش‌های یکپارچه‌سازی داده‌ها و مدل‌ها در طول چرخه عمر پروژه توجه دارد. موارد کلیدی این استاندارد:

• چرخه عمر پروژه: نحوه استفاده از فمیلی‌ها و داده‌ها در مراحل مختلف چرخه عمر پروژه.
• مدیریت اطلاعات: ارائه راهکارهایی برای مدیریت و استفاده از اطلاعات در تمامی مراحل پروژه.
• هماهنگی بین تیم‌ها: راهکارهایی برای بهبود هماهنگی میان تیم‌های مختلف در پروژه.

5. استاندارد BS 8541-5:2015

این استاندارد به‌طور خاص به ایجاد و استفاده از فمیلی‌ها برای مدل‌سازی اجزای خاص در پروژه‌های ساختمانی می‌پردازد و بر ایجاد فمیلی‌های دقیق و کاربردی تأکید دارد. موارد کلیدی این استاندارد:

• ایجاد فمیلی‌ها: اصول و روش‌های ایجاد فمیلی‌های دقیق و کاربردی.
• مدیریت فنی: الزامات فنی برای استفاده از فمیلی‌ها در مدل‌های BIM.
• دقت و کاربرد: تأکید بر دقت و کاربردی بودن فمیلی‌ها در پروژه‌های ساختمانی.

6. استاندارد BS 8541-6:2015

این بخش به مدیریت و استفاده از فمیلی‌ها و داده‌ها در پروژه‌های مختلف می‌پردازد و به ایجاد یک سیستم یکپارچه برای مدیریت داده‌های BIM توجه دارد. نکات کلیدی این استاندارد :

• مدیریت داده‌ها: اصول و روش‌های مدیریت داده‌ها در مدل‌های BIM.
• یکپارچگی سیستم: ایجاد یک سیستم یکپارچه برای مدیریت و استفاده از فمیلی‌ها و داده‌ها.
• هماهنگی و سازگاری: تأکید بر هماهنگی و سازگاری داده‌ها و مدل‌ها در پروژه‌های مختلف.