اقدامات مهم قبل از تخریب ساختمان و شروع عملیات اجرایی
اقدامات مهم قبل از تخریب ساختمان و شروع عملیات اجرایی اقداماتی هستند که بدون انجام آنها به هیچ وجه نباید کار اجرایی در پروژه شروع شود. تمامی مهندسین ناظر نیز می بایست قبل از مجوز شروع عملیات اجرایی نسبت به کنترل انجام گرفتن این موارد اقدامات لازم را انجام دهند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
قطع انشعابات
قطع انشعابات یکی از مراحل مهم و حساس در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی با مراجع مربوطه است. این فرآیند معمولاً برای جلوگیری از مشکلات و اختلالات در ارائه خدمات عمومی و تأسیسات موجود در منطقه انجام می‌شود. در ادامه، مراحل و اقدامات مرتبط با قطع انشعابات قبل از شروع اجرای پروژه ساختمانی آمده است.
هماهنگی‌های اولیه قطع انشعابات
- بررسی و شناسایی انشعابات موجود: شناسایی تمامی انشعابات موجود در محل پروژه، از جمله آب، برق، گاز، فاضلاب و دیگر تأسیسات عمومی.
- برقراری ارتباط با سازمان‌های دولتی مربوطه: تماس با شرکت‌های تأمین‌کننده خدمات (آب و فاضلاب، برق، گاز) برای اطلاع‌رسانی درباره قصد قطع انشعابات و دریافت دستورالعمل‌های لازم و همچنین دریافت مجوزهای مربوطه
- برنامه‌ریزی و هماهنگی: تعیین زمان مناسب برای قطع انشعابات که کمترین اختلال را برای ساکنین و کسب‌وکارهای محلی ایجاد کند. هماهنگی با ساکنین و مشاغل محلی برای اطلاع‌رسانی و برنامه‌ریزی در خصوص تأثیرات قطع انشعابات.
- آماده‌سازی برای قطع انشعابات: اطمینان از اینکه تأسیسات و انشعابات به‌درستی شناسایی و مشخص شده‌اند و تهیه ابزار و تجهیزات لازم برای قطع انشعابات و انجام تست‌های لازم قبل از شروع عملیات.
اقدامات اجرایی برای قطع انشعابات
- اجرای عملیات قطع انشعابات: نجام عملیات قطع انشعابات مطابق با دستورالعمل‌های ارائه‌شده و اطمینان از اجرای صحیح عملیات و ثبت و مستندسازی عملیات قطع انشعابات و گزارش‌دهی به مراجع مربوطه.
- کنترل و بررسی پس از قطع: نجام بازرسی نهایی برای اطمینان از قطع صحیح و عدم وجود نشت یا مشکلات دیگر و رفع هرگونه مشکل یا نشت احتمالی که پس از قطع انشعابات به‌وجود آمده است.
- اطلاع‌رسانی و پیگیری: اطلاع‌رسانی به ساکنین و مشاغل محلی درباره پایان عملیات قطع انشعابات و وضعیت تأسیسات و پیگیری و نظارت بر وضعیت تأسیسات تا اطمینان از اینکه هیچ مشکل یا اختلالی وجود ندارد.
- اقدامات جایگزین و مدیریت بحران: در صورت بروز مشکلات یا اختلالات، اقدامات لازم برای مدیریت بحران و برطرف کردن مسائل به‌وجود آمده و در صورت نیاز، تأمین خدمات موقت برای ساکنین و کسب‌وکارها تا زمان برطرف شدن مشکل یا اتمام پروژه.
اجرای صحیح این مراحل کمک می‌کند تا عملیات قطع انشعابات به‌طور مؤثر و بدون ایجاد مشکلات جدی انجام شود و پروژه ساختمانی با کمترین اختلال و تأخیر پیش برود.
حصارکشی کارگاه
از دیگر اقدامات مهم قبل از تخریب ساختمان و شروع عملیات اجرایی حصار کشی کارگاه است. حصارکشی کارگاه ساختمانی یکی از اقدامات مهم برای حفظ ایمنی، امنیت و جلوگیری از مشکلات قانونی است. برای حصارکشی کارگاه ساختمانی، باید مراحل و اقدامات زیر را انجام دهید:
- در نظر گرفتن استانداردهای ناحیه شهرداری: با مراجعه به ناحیه شهرداری می بایست نسبت به استاندارهای لازم برای احداث حصار اطلاع حاصل کنید تا حصاری که اجرا می کنید با دستورالعمل های ناحیه شهرداری هماهنگ باشد.
- بررسی نیازها و طراحی حصار: ارزیابی نیازها و الزامات خاص کارگاه و محیط اطراف آن و همچنین طراحی حصار با توجه به ابعاد کارگاه، نوع پروژه و نیازهای ایمنی.
- تهیه مصالح حصارکشی و ابزارهای لازم برای نصب آن: نتخاب مواد مناسب برای حصارکشی، مانند فنس، سیم خاردار، یا پنل‌های فلزی و تهیه تجهیزات و ابزار لازم برای نصب حصار
- آماده سازی محدوده ای حصارکارگاهی: می بایست محدوده ای را که می خواهید حصار کارگاهی را احداث کنید را از موانع و نخاله‌ها پاکسازی کنید.
- نصب حصار: نصب پایه‌های حصار در فواصل مشخص و مطابق با طراحی و نصب پانل‌ها یا فنس‌های حصار به پایه‌ها و اطمینان از استحکام آنها.
- نصب علائم هشدار: نصب علائم هشدار و اطلاعات ایمنی روی حصار برای اطلاع‌رسانی به عابران و کارکنان
- بازرسی‌های دوره‌ای: نجام بازرسی‌های دوره‌ای برای اطمینان از حفظ وضعیت مناسب حصار
آموزش کارگران پروژه
آموزش کارگران از دیگر اقدامات مهم قبل از تخریب ساختمان و شروع عملیات اجرایی پروژه است. اگر کارگران آموزش های مناسبی را قبل از شروع به کار دریافت کنند از انجام کارهای مخاطره آمیز اجتناب کرده و کیفیت و سرعت انجام پروژه افزایش می یابد. این آموزش‌ها باید به گونه‌ای باشد که کارکنان را برای مواجهه با چالش‌های کاری و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی آماده کند. در ادامه، مراحل و اقداماتی که برای آموزش کارکنان قبل از شروع به کار در پروژه ساختمانی باید انجام شود، شرح داده شده است:
- شناسایی نیازهای آموزشی آنها با توجه به شغل و خطرات هر شغل: تحلیل شغل‌های مختلف در پروژه و تعیین نیازهای آموزشی مرتبط با هر یک و برنامه‌ریزی دوره‌های آموزشی به‌طور منظم و متناسب با زمان‌بندی پروژه
- آموزش ایمنی و بهداشت: آموزش اصول پایه‌ای ایمنی و بهداشت کارگاهی مانند استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE)، مدیریت مواد خطرناک، و رفتار ایمنی و همچنین آموزش روش‌های مقابله با حوادث و آتش‌سوزی، از جمله روش‌های فرار اضطراری و استفاده از تجهیزات اطفاء حریق
- آموزش مدیریت پسماند: آموزش مدیریت پسماند و محیط‌زیست، از جمله نحوه دفع زباله‌ها و بازیافت.
- آموزش رفتارهای حرفه‌ای و اخلاقی: آموزش رفتارهای حرفه‌ای در محیط کار مانند همکاری تیمی، احترام به قوانین و مقررات، و رعایت حریم شخصی و همچنین تاکید بر اهمیت اخلاق کاری و مسئولیت‌پذیری در انجام وظایف.
- ارزیابی و آزمون: رگزاری آزمون‌های کتبی و عملی برای ارزیابی میزان یادگیری و آمادگی کارکنان و همچنین ارزیابی مستمر عملکرد کارکنان پس از آموزش و اصلاح مشکلات احتمالی.
- مستندسازی: ثبت و مستندسازی تمامی دوره‌های آموزشی و نتایج آزمون‌ها.
تجهیز کارگاه
تجهیز کارگاه ساختمانی یک مرحله مهم و حیاتی در پروژه‌های عمرانی و از اقدامات مهم قبل از تخریب ساختمان و شروع عملیات اجرایی است که بر روی کیفیت، ایمنی، و کارایی کل پروژه تأثیر مستقیم دارد. برای تجهیز کارگاه به‌طور کامل و مؤثر، باید موارد زیر در نظر گرفته شود:
طراحی تجهیز کارگاه قدم اول
- طراحی سایت کارگاه و برنامه‌ریزی فضاها: تهیه نقشه و طرح دقیق از کارگاه شامل محل استقرار ساختمان‌ها، انبارها، ماشین‌آلات، و مسیرهای عبور و مرور و همچنین برنامه‌ریزی برای فضاهای مختلف مانند دفاتر کارگاهی، انبارها، محل استراحت کارکنان، و محل‌های نگهداری تجهیزات.
- محل استقرار ماشین‌آلات: تعیین محل‌های مناسب برای استقرار ماشین‌آلات سنگین مانند جرثقیل‌ها و دستگاه‌های بتن‌ریزی.
- دفاتر کارگاهی: تأسیس دفاتر اداری موقت برای مدیریت و نظارت پروژه در کارگاه.
- طرح مدیریت ایمنی: تدوین و اجرای طرح‌های مدیریت ایمنی و بهداشت شامل آموزش کارکنان و نظارت بر رعایت ایمنی.
- نظارت و کنترل: نصب سیستم‌های نظارتی مانند دوربین‌های مداربسته برای کنترل ورود و خروج و نظارت بر عملیات.
- نورپردازی: تأمین نور کافی در کارگاه به‌ویژه در زمان‌های کار شبانه و در مناطقی که نیاز به روشنایی دارد.
امکانات تجهیز کارگاه قدم دوم
- امکانات و تأسیسات زیرساختی شامل (آب، برق، سیستم فاضلاب، دفع زباله و تامین ارتباطات): نصب و تأمین آب و برق مورد نیاز کارگاه، شامل تأسیسات آب‌رسانی و برق‌رسانی به قسمت‌های مختلف و همچنین راه‌اندازی سیستم مناسب برای جمع‌آوری و دفع فاضلاب و زباله‌های ساختمانی. البته ایجاد ارتباطات مخابراتی و اینترنت برای مدیریت و هماهنگی بهتر در کارگاه نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
- اعلائم خطر: نصب علائم هشدار و ایمنی در نقاط خطرناک و مسیرهای عبور و مرور.
- تجهیزات حفاظت فردی (PPE): تأمین و توزیع تجهیزات حفاظت فردی برای کارکنان شامل کلاه ایمنی، کفش ایمنی، دستکش و غیره.
- انبار مصالح: ساخت انبارهای مناسب برای ذخیره‌سازی مصالح ساختمانی به‌طور ایمن و منظم.
- مدیریت ورود و خروج مصالح: ایجاد سیستم مدیریت ورود و خروج مصالح برای کنترل موجودی و جلوگیری از هدررفت.
- تدارک و حمل‌ونقل: برنامه‌ریزی برای تأمین به‌موقع و حمل‌ونقل مصالح به نقاط مختلف کارگاه.
- محل استراحت کارکنان: فراهم کردن محل استراحت و ناهارخوری برای کارکنان، شامل سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه.
سایر موارد تجهیز کارگاه قدم سوم
- بهداشت و سلامت: تأمین تجهیزات و مواد بهداشتی و پزشکی اولیه برای کارکنان.
- مسیرهای دسترسی: تعیین و علامت‌گذاری مسیرهای دسترسی و عبور و مرور ماشین‌آلات و وسایل نقلیه.
- پارکینگ: ایجاد فضای کافی برای پارکینگ وسایل نقلیه کارکنان و مهمانان.
- کنترل ترافیک: استفاده از پرسنل کنترل ترافیک برای مدیریت عبور و مرور در محل کارگاه.
- تجهیزات اطفاء حریق: نصب و آماده‌سازی تجهیزات اطفاء حریق در نقاط مختلف کارگاه.
- پایش و کنترل شرایط: پایش منظم شرایط کارگاه برای شناسایی و اصلاح خطرات ایمنی.
- سیستم‌های گزارش‌دهی: ایجاد سیستم‌های گزارش‌دهی روزانه و هفتگی برای پیگیری پیشرفت کار و مدیریت مشکلات.
- تأمین لجستیک: تأمین و مدیریت لجستیک مورد نیاز برای عملیات اجرایی شامل سوخت، آب، و تجهیزات مصرفی.
- خدمات پشتیبانی: برنامه‌ریزی و تأمین خدمات پشتیبانی مانند تعمیرات، نگهداری و تأمین قطعات یدکی.
انواع بیمه‌های مهندسی و پروژه‌های عمرانی
انجام بیمه نامه های ضروری از دیگر اقدامات مهم قبل از تخریب و شروع عملیات اجرایی در پروژه‌های ساختمانی است. در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی، انواع مختلفی از بیمه‌ها وجود دارد که به کاهش ریسک‌ها و حفاظت از منافع مختلف کمک می‌کنند. این بیمه‌ها به طور کلی به به شرح زیر می باشند:
مسئولت کارفرما و تضمین کیفیت
- بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان: این بیمه‌نامه برای پوشش خسارات جانی که به کارکنان و کارگران در حین اجرای پروژه وارد می‌شود، طراحی شده است. برخلاف بیمه تأمین اجتماعی که به مسائل درمانی و پزشکی می‌پردازد، این بیمه‌نامه تمرکز بیشتری بر روی خسارات جانی دارد. برای تنظیم این بیمه‌نامه بهتر است یک کارشناس بیمه پروژه را بررسی کند تا پوشش‌های لازم و مناسب تنظیم شود.
- بیمه تضمین کیفیت ساختمان و عیوب پنهان و اساسی ساختمان: این بیمه‌نامه برای پوشش عیوب پنهان و نقص‌های اساسی ساختمان پس از تکمیل پروژه کاربرد دارد. این بیمه‌نامه به کارفرما و مهندسین اطمینان می‌دهد که کیفیت ساخت ساختمان مطابق با استانداردها است. این بیمه‌نامه برای 10 سال از تاریخ بهره‌برداری اعتبار دارد و می‌توان آن را با الحاقیه تمدید کرد.
مسئولیت مدنی، مسئولیت حرفه ای و تمام خطر پیمانکاران
- بیمه مسئولیت مدنی در برابر اشخاص ثالث: این بیمه‌نامه به نام «بیمه مسئولیت اجرای عملیات ساختمانی» نیز شناخته می‌شود. این بیمه‌نامه خسارات جانی و مالی که ممکن است به افراد و اموال خارج از محدوده کارگاه وارد شود را پوشش می‌دهد. این شامل آسیب به املاک مجاور، وسایل نقلیه و عابران است.
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، محاسب و طراح: این بیمه‌نامه مسئولیت‌های حرفه‌ای مهندسین ناظر، محاسب و طراح را پوشش می‌دهد. این بیمه‌نامه به مهندسین کمک می‌کند تا از مسئولیت‌های سنگین خود محافظت کنند، حتی پس از فوت مهندس نیز این مسئولیت‌ها ممکن است ادامه یابد.
- بیمه تمام خطر پیمانکاران: این بیمه‌نامه تمام خطرات مرتبط با پیمانکاران در پروژه‌های بزرگ و عمرانی را پوشش می‌دهد. این شامل خسارات جانی، مالی و آسیب به ماشین‌آلات و تجهیزات پروژه است. این بیمه‌نامه معمولاً برای پروژه‌های بزرگ و طولانی‌مدت مناسب است و برای پروژه‌های کوچک‌تر کاربرد کمتری دارد.
انتخاب بیمه مناسب برای هر پروژه ساختمانی و عمرانی، به ویژه در پروژه‌های بزرگ، اهمیت زیادی دارد. هر یک از این بیمه‌ها به نوعی از ریسک‌های مختلف مرتبط با پروژه‌ها پوشش می‌دهند و به حفاظت از منافع مالی و قانونی کارفرمایان و پیمانکاران کمک می‌کنند.
مدلسازی اطلاعات ساخت BIM
مدلسازی اطلاعات ساخت (BIM) یک فناوری نوآورانه و کارآمد است. این فناوری در دهه‌های اخیر به عنوان یک ابزار حیاتی در صنعت ساخت‌وساز مطرح است. مدلسازی اطلاعات ساخت یکی دیگر از اقدامات مهم قبل از تخریب و شروع عملیات اجرایی ساختمان است که سودآوری پروژه را بسیار افزایش می دهد. استفاده از BIM قبل از شروع هر پروژه ساختمانی، به دلایل متعددی ضروری است. در این مقاله به برخی از مهم‌ترین این دلایل اشاره می‌شود..
کاهش خطاها و اشتباهات طراحی
در روش‌های سنتی طراحی و اجرا، همواره خطر بروز خطاهای طراحی وجود دارد. این خطاها می‌توانند منجر به مشکلات عمده‌ای در حین اجرا شوند که هزینه‌های اضافی و تأخیر در پروژه را به همراه دارند. مدلسازی اطلاعات ساخت به طراحان امکان می‌دهد که پیش از شروع به کار، تمامی اجزای پروژه را به صورت سه‌بعدی بررسی کرده و تداخلات و ناهماهنگی‌ها را شناسایی کنند. این فرآیند نه تنها خطاهای طراحی را کاهش می‌دهد، بلکه کیفیت نهایی پروژه را نیز بهبود می‌بخشد.
بهینه‌سازی منابع و زمان
با استفاده از BIM، امکان بررسی دقیق نیازهای پروژه و برنامه‌ریزی منابع وجود دارد. این مدل‌ها به تیم‌های پروژه اجازه می‌دهند که میزان مواد مصرفی، زمان مورد نیاز برای هر بخش از کار و نیازمندی‌های نیروی انسانی را به دقت محاسبه کنند. نتیجه این برنامه‌ریزی دقیق، کاهش هزینه‌ها و استفاده بهینه‌تر از زمان و منابع پروژه خواهد بود.
هماهنگی بهتر بین تیم‌ها
یکی از چالش‌های اصلی در پروژه‌های ساختمانی، هماهنگی بین تیم‌های مختلف (مانند معماران، مهندسان، پیمانکاران و غیره) است. BIM به عنوان یک پلتفرم مشترک برای تبادل اطلاعات و همکاری بین تمامی ذینفعان پروژه عمل می‌کند. این همکاری موثرتر باعث می‌شود که تمامی بخش‌های پروژه با یکدیگر هماهنگ باشند و از بروز مشکلات ناشی از ناهماهنگی جلوگیری شود.
تصمیم‌گیری بهتر و سریع‌تر
مدلسازی اطلاعات ساخت امکان بررسی و تحلیل دقیق‌تر پروژه را فراهم می‌کند. این تحلیل‌ها می‌توانند به تصمیم‌گیران و مدیران پروژه کمک کنند تا در مواجهه با مشکلات، تصمیمات بهتری بگیرند. به عنوان مثال، می‌توان سناریوهای مختلف را شبیه‌سازی کرد و بهترین راهکار را انتخاب کرد. این فرآیند باعث کاهش ریسک‌ها و افزایش موفقیت پروژه می‌شود.
مستندسازی و نگهداری دقیق‌تر
مدل‌های BIM نه تنها در حین ساخت بلکه پس از اتمام پروژه نیز می‌توانند مفید باشند. این مدل‌ها اطلاعات کاملی از ساختمان و اجزای آن را در اختیار دارند که می‌توانند برای نگهداری، تعمیر و مدیریت ساختمان در آینده استفاده شوند. این مستندسازی دقیق می‌تواند از بروز مشکلات آتی جلوگیری کند و عمر مفید ساختمان را افزایش دهد.
جمع بندی ضرورت انجام مدلسازی اطلاعات ساخت
مدلسازی اطلاعات ساخت یک ابزار قدرتمند و ضروری در دنیای امروز است که می‌تواند بسیاری از مشکلات و چالش‌های پروژه‌های ساختمانی را حل کند. از اقدامات مهم قبل از تخریب می توان استفاده از BIM را نام برد که نه تنها کیفیت و کارایی پروژه را افزایش می‌دهد، بلکه باعث کاهش هزینه‌ها و ریسک‌ها نیز می‌شود. بنابراین، ضروری است که تمامی شرکت‌ها و تیم‌های ساختمانی از این فناوری بهره‌برداری کنند تا پروژه‌های خود را با موفقیت به انجام برسانند.