اثرات و کاربردهای BIM در مدیریت پروژه

اغلب مدیران پروژه افراد پر مشغله‌ایی هستند و به واسطه مسئولیت سنگینی که بر عهده دارند استرس زیادی را متحمل می‌شوند. از طرفی به دلیل اینکه استفاده از فناوری مدلسازی اطلاعات ساخت در کشور رو به افزایش است اغلب علاقمند هستند تا از اثرات و کاربردهای BIM در مدیریت پروژه اطلاع داشته باشند.

1- مدیریت یکپارچگی (Project Integration Management)

مدلسازی اطلاعات ساخت با استفاده از مدلهای دیجیتالی سه بعدی هماهنگ با یکدیگر که قابلیت به‌روز‌رسانی هم دارند به مدیر پروژه کمک می‌کند تا هماهنگی و یکپارچگی لازم رو در بخش‌های مختلف پروژه ایجاد کند. این یکپارچگی به کاهش ناسازگاری‌ها و افزایش هماهنگی میان تیم‌های مختلف کمک می‌کند.

2- مدیریت محدوده (Project Scope Management)

محدوده پروژه در قالب مدلهای سه بعدی به صورت دقیق تعریف و کنترل می‌شود. مدیر پروژه به روشنی می‌داند که چه چیزی باید ساخته شود و چه چیزی خارج از محدوده پروژه است.

3- مدیریت زمان (Project Schedule Management)

مدلسازی اطلاعات ساخت مدلهای سه بعدی رو با برنامه زمان‌بندی ترکیب می‌کند و امکان شبیه‌سازی فرآیند اجرا و تحلیل مسیرهای بحرانی رو فراهم می‌کند.

همچنین با امکان شبیه‌سازی فرآیند ساخت و تحلیل‌ زمانی، BIM به برنامه‌ریزی دقیق‌تر و بهینه‌سازی زمان‌بندی پروژه کمک می‌کند. استفاده از 4D BIM (ترکیب مدل سه‌بعدی با زمان‌بندی) می‌تواند به کاهش تاخیرات نیز کمک کند.

4- مدیریت هزینه (Project Cost Management)

هزینه اجرای بخش‌های مختلف پروژه به مدل سه بعدی متصل شده و مدیر پروژه به راحتی می‌تواند هزینه‌های اجرای هر بخش رو کنترل کند.

همچنین BIM از طریق 5D BIM (ترکیب مدل سه‌بعدی با هزینه‌ها) به تخمین دقیق‌تر هزینه‌ها و کنترل بهتر بودجه کمک می‌کند. این فناوری امکان پیش‌بینی هزینه‌ها و شناسایی منابع هزینه‌های اضافی را فراهم می‌آورد.

5- مدیریت کیفیت (Project Quality Management)

BIM با نمایش جزئیات دقیق پروژه در فضای واقعیت مجازی به کنترل کیفیت قبل و حین ساخت پروژه کمک می‌کند. همچنین، امکان ارزیابی کیفیت مواد و فرایندها قبل از اجرا فراهم می‌شود.

6- مدیریت منابع (Project Resource Management)

BIM کمک می‌کند همه افراد شاغل در پروژه به اطلاعات مربوط به حیطه کاری خودشون دسترسی داشته باشند و این اطلاعات با سایرین هماهنگ باشد. بنابراین همکاری و هماهنگی بین افراد افزایش پیدا میکند. همچنین BIM با تسهیل همکاری و هماهنگی بین اعضای تیم پروژه، به بهبود مدیریت منابع انسانی کمک می‌کند. این ابزار همچنین امکان برنامه‌ریزی بهتر برای استفاده از نیروی کار را فراهم می‌کند.

7- مدیریت ارتباطات (Project Communications Management)

طبیعیه که وقتی افراد اطلاعات خود را از یک پایگاه دریافت میکنند مدیر پروژه دیگه نگران وجود اطلاعات متناقض و ناهماهنگ بین افراد نیست. بنابراین ارتباطات افراد در مسیر درستی قرار میگیرد و این شفافیت در اطلاعات باعث کاهش سوءتفاهم‌ها و افزایش اعتماد می‌شود.

8- مدیریت ریسک (Project Risk Management)

در فناوری BIM به دلیل اینکه امکان شبیه سازی فرآیند اجرا به صورت کامل وجود دارد میتوانید به راحتی ریسک های پروژه را شناسایی کنید و نسبت به کاهش آنها اقدام نمایید. بنابراین این ابزار می‌تواند به پیش‌بینی مشکلات احتمالی و اتخاذ تصمیمات به موقع کمک کند.

9- مدیریت تامین و تدارکات (Project Procurement Management)

در BIM به دلیل اینکه اطلاعات دقیقی از نیازهای پروژه وجود دارد، مدیر پروژه به راحتی میتواند برای تامین مصالح و تدارکات پروژه برنامه ریزی نموده و از تاخیرهای احتمالی در این بخش ایجاد بشه جلوگیری کند.

10- مدیریت ذیفنعان (Project Stakeholder Management)

ذینفعان یک پروژه وقتی با دسترسی شفاف و یکسان به اطلاعات مواجه میشوند اعتماد و طبیعتاً همکاری آنها افزایش پیدا می یابد. همچنین BIM با ارائه نمایش‌های بصری و دقیق از پروژه، به افزایش درک و مشارکت ذینفعان کمک می‌کند. این ابزار می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری‌ها و کاهش مخالفت‌ها از سوی ذینفعان منجر شود.

اجباری شدن BIM در مدیریت پروژه به دلیل اثرات زیاد آن

استفاده از BIM (مدل‌سازی اطلاعات ساختمان) در برخی کشورها و برای برخی از پروژه‌ها اجباری شده است. این اجبار معمولاً به دلیل سیاست‌های دولتی، نیازهای صنایع خاص، یا استانداردهای تعیین‌شده توسط سازمان‌های حرفه‌ای ایجاد می‌شود. در ادامه به چند نمونه از این موارد اشاره می‌کنم:

1- پروژه‌های دولتی و عمومی

در بسیاری از کشورها مانند بریتانیا، نروژ، فنلاند، سنگاپور و ایالات متحده، استفاده از BIM برای پروژه‌های دولتی و عمومی (مانند زیرساخت‌ها، ساختمان‌های دولتی، بیمارستان‌ها و مدارس) اجباری است. این الزام به منظور افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، و بهبود کیفیت در اجرای پروژه‌ها اعمال می‌شود.

2- پروژه‌های بزرگ و پیچیده

در برخی موارد، استفاده از BIM برای پروژه‌هایی که دارای پیچیدگی بالا یا مقیاس بزرگ هستند، اجباری است. این الزام به دلیل نیاز به هماهنگی بیشتر، کاهش ریسک‌ها، و بهبود مدیریت زمان و هزینه‌ها در چنین پروژه‌هایی اعمال می‌شود.

3- پروژه‌های با بودجه یا هزینه مشخص

در برخی کشورها، اگر هزینه یک پروژه از یک میزان مشخص بالاتر باشد، استفاده از BIM اجباری است. این شرط برای اطمینان از بهره‌وری بالاتر و مدیریت بهتر منابع مالی پروژه اعمال می‌شود.

4- صنایع خاص

در برخی صنایع مانند نفت و گاز، استفاده از BIM به دلیل نیاز به دقت بالا، هماهنگی دقیق و جلوگیری از خطاهای پرهزینه اجباری شده است.

اجباری شدن BIM در ایران

در حال حاضر، استفاده از BIM (مدل‌سازی اطلاعات ساختمان) در ایران به طور رسمی اجباری نشده است. با این حال، توجه به این فناوری در حال افزایش است و در برخی پروژه‌ها و توسط برخی سازمان‌ها به کار گرفته می‌شود. ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه، به تدریج در حال پذیرش و تطبیق با فناوری‌های جدید در صنعت ساخت و ساز است، و BIM نیز از این قاعده مستثنی نیست.

البته چند نکته مهم در استفاده از BIM هست که باید به آنها توجه ویژه ای شود.

1- الزام پروژه‌های خاص به استفاده از BIM به دلیل اثرات آن در مدیریت پروژه

در برخی پروژه‌های بزرگ و پیچیده، به ویژه پروژه‌هایی که با همکاری شرکت‌های بین‌المللی اجرا می‌شوند، استفاده از BIM ممکن است به عنوان یک الزام مطرح شود. این امر به دلیل هماهنگی بیشتر و استانداردهای بین‌المللی است که توسط شرکای خارجی تعیین می‌شود.

2- رشد تدریجی BIM

رخی از شرکت‌های مهندسی و ساختمانی در ایران به صورت داوطلبانه به سمت استفاده از BIM حرکت کرده‌اند تا از مزایای آن در مدیریت پروژه‌ها بهره‌مند شوند. این شرکت‌ها معمولاً در پروژه‌های بزرگ و پیچیده از BIM استفاده می‌کنند.

3- آموزش BIM به منظور پرورش افراد متخصص

ا توجه به مزایای BIM، دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در ایران نیز به تدریج دوره‌های آموزشی مرتبط با این فناوری را ارائه می‌دهند تا متخصصان بیشتری با این روش آشنا شوند.

نتیجه گیری اثرات و کاربردهای مدلسازی اطلاعات ساخت BIM در مدیریت پروژه

بنابراین BIM با ایجاد تحول در 10 حوزه مدیریت پروژه کمک میکند تا مدیران پروژه به صورت دقیق و اصولی نسبت به انجام وظایف خودشون اقدام کنند و همیشه این احساس رو داشته باشند که همه چیز در کنترل آنها است.همچنین اگرچه BIM هنوز به صورت قانونی در ایران اجباری نشده است، اما با توجه به روند جهانی و مزایای این فناوری، استفاده از آن در آینده در ایران نیز افزایش یافته است.