اثرات BIM در کاهش ریسک‌های پروژه
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به عنوان یک فناوری نوین و تحول‌آفرین در صنعت ساخت و ساز، در سال‌های اخیر به‌طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این فناوری با ایجاد یک مدل دیجیتالی جامع از پروژه، امکان مدیریت دقیق‌تر و کارآمدتر پروژه‌ها را فراهم می‌کند. یکی از اثرات BIM، کاهش ریسک‌های پروژه است که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر هزینه‌ها، زمان‌بندی و کیفیت پروژه‌ها داشته باشد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
تقسیم بندی اثرات BIM در کاهش ریسک‌های پروژه
1. کاهش ریسک‌های مرتبط با طراحی و هماهنگی
یکی از چالش‌های اصلی در پروژه‌های ساختمانی، هماهنگی بین تیم‌های مختلف طراحی و اجرای پروژه است. BIM با ایجاد یک مدل سه‌بعدی و اطلاعات دقیق از پروژه، امکان هماهنگی بهتر بین معماران، مهندسان و پیمانکاران را فراهم می‌کند. این امر باعث می‌شود تا مشکلاتی که ممکن است در مراحل بعدی پروژه به دلیل ناسازگاری نقشه‌ها و اطلاعات مختلف رخ دهد، به حداقل برسد. کاهش این نوع از ریسک‌ها می‌تواند از تأخیرها و هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.
2. کاهش ریسک‌های مالی
BIM با ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز از پروژه، امکان پیش‌بینی دقیق‌تری از هزینه‌ها و منابع مورد نیاز پروژه را فراهم می‌کند. این اطلاعات به مدیران پروژه کمک می‌کند تا بودجه‌بندی دقیق‌تری داشته باشند و از بروز هزینه‌های غیرمترقبه جلوگیری کنند. همچنین، با کاهش نیاز به اصلاحات بعدی و کاهش هدررفت مواد، هزینه‌های کلی پروژه کاهش می‌یابد.
3. مدیریت بهتر ریسک‌های زمانی
زمان‌بندی پروژه‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در صنعت ساخت و ساز است. BIM با ارائه یک مدل دیجیتالی از پروژه، امکان شبیه‌سازی مراحل مختلف ساخت و ساز و پیش‌بینی دقیق‌تر زمان‌بندی را فراهم می‌کند. این امر باعث می‌شود تا مدیران پروژه بتوانند برنامه‌ریزی دقیقی انجام دهند و از تأخیرهای غیرمنتظره جلوگیری کنند.
4. افزایش شفافیت و کاهش ریسک‌های اطلاعاتی
BIM با ایجاد یک منبع واحد از اطلاعات پروژه، امکان دسترسی تمامی اعضای تیم به اطلاعات به‌روز و دقیق را فراهم می‌کند. این شفافیت اطلاعاتی باعث کاهش ریسک‌های مرتبط با اشتباهات انسانی و ناهماهنگی‌ها می‌شود و به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری کمک می‌کند.
تحقیقات علمی کاهش ریسک‌های پروژه توسط BIM
در کنار تمامی این مزایا، محققان نیز به بررسی اثرات BIM در کاهش ریسک‌های پروژه پرداخته‌اند. به عنوان مثال، پروفسور زنیدیس، استاد دانشگاه تسالونیکی یونان، تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه انجام داده است. او ریسک‌های پروژه را به دو دسته ریسک‌های داخلی و خارجی تقسیم‌بندی کرده است.
ریسک‌های داخلی شامل مسائل مرتبط با سرمایه‌گذاران، پیمانکاران و طراحان پروژه می‌شوند، در حالی که ریسک‌های خارجی از مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و بلایای طبیعی نشأت می‌گیرند.
اثرات BIM در کاهش ریسک‌های داخلی پروژه
نتایج تحقیقات پروفسور زنیدیس نشان داد که BIM در کنترل ریسک‌های داخلی پروژه بسیار قدرتمند عمل می‌کند. این فناوری به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بر اساس برنامه‌های زمانی و مالی دقیق و مستنداتی که در اختیار دارند، قراردادهایی اصولی با پیمانکاران منعقد کنند و فرایند اجرایی کار را به دقت کنترل کنند. همچنین، BIM از بروز خطا در مراحل طراحی و ترسیم نقشه‌های اجرایی جلوگیری کرده و دوباره‌کاری‌ها و تداخلات کاری میان پیمانکاران را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
اثرات BIM در کاهش ریسک‌های داخلی پروژه
در مورد ریسک‌های خارجی که خارج از کنترل ما هستند، BIM می‌تواند به مدیران پروژه کمک کند تا تصمیمات صحیح‌تری در شرایط حساس اتخاذ کنند. به این ترتیب، حتی در مواجهه با چالش‌های غیرقابل پیش‌بینی، استفاده از BIM به تصمیم‌گیری‌های بهتر و کاهش ریسک‌ها منجر می‌شود.
دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها در خصوص مدیریت ریسک
موسسات معتبری در خصوص مدیریت ریسک در پروژه‌های عمرانی فعالیت کرده‌اند که اسامی آنها و استانداردها و دستورالعملهای آنها مطابق زیر ارائه می‌گردد.
Project Management Institute (PMI)
PMI یکی از معتبرترین موسسات در حوزه مدیریت پروژه است که راهنمای PMBOK (Project Management Body of Knowledge) را منتشر می‌کند. این راهنما شامل بخش‌هایی در مورد مدیریت ریسک است که برای پروژه‌های عمرانی نیز کاربرد دارد.
International Organization for Standardization (ISO)
استاندارد ISO 31000 یکی از استانداردهای بین‌المللی است که به مدیریت ریسک اختصاص دارد و می‌تواند در پروژه‌های عمرانی نیز به کار گرفته شود.
International Project Management Association (IPMA)
موسسه IPMA نیز دستورالعمل‌هایی در زمینه مدیریت پروژه دارد که مدیریت ریسک بخشی از آن است.
Construction Industry Institute (CII)
موسسه CII به‌طور خاص به پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وساز اختصاص دارد و راهنماها و دستورالعملهای مختلفی در زمینه مدیریت ریسک منتشر کرده است.
هر یک از این موسسات معتبر در سطح بین‌المللی هستند و دستورالعملهای آنها به‌عنوان منابع اصلی در مدیریت ریسک در پروژه‌های عمرانی شناخته می‌شوند.
نتیجه‌گیری اثرات BIM در کاهش ریسک‌های پروژه
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به عنوان یک فناوری تحول‌آفرین در صنعت ساخت و ساز، نقش مهمی در کاهش ریسک‌های پروژه دارد. این فناوری با افزایش شفافیت، بهبود هماهنگی بین تیم‌ها، مدیریت دقیق‌تر هزینه‌ها و زمان‌بندی، و کاهش اشتباهات و دوباره‌کاری‌ها، به‌طور قابل‌توجهی به موفقیت پروژه‌ها کمک می‌کند. با توجه به این مزایا، استفاده از BIM می‌تواند به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکارها برای مدیریت ریسک‌های پروژه و افزایش بهره‌وری در صنعت ساخت و ساز مورد توجه قرار گیرد.
این امر نشان می‌دهد که حذف BIM از فرآیندهای پروژه می‌تواند مدیریت ریسک‌ها را به مراتب دشوارتر کرده و احتمال بروز خطاها و چالش‌ها را افزایش دهد. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در استفاده از BIM برای تمامی شرکت‌های فعال در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد.